پروسه تولید تخته چندلا
درختهایی که برای ساخت تخته سهلایی مورد استفاده قرار میگیرند، معمولاً قطر متوسط و بزرگ دارند. در بسیاری از موارد، آنها در زمینهای خاصی که متعلق به کارخانه هست، کاشته میشوند. این زمینها معمولاً به دقت مدیریت میشوند تا رشد درخت به نهایت ممکن رسیده و آسیب وارده از حشرهها و آتشسوزی نیز به حداقل برسد.
قطع درختان
درختهای مدنظر که آمادهی برش یا قطعکردن هستند، انتخاب میشوند. عملیات قطعکردن میبایست با استفاده از اره برقیهای دارای سوخت بنزین یا ارههای هیدرولیک که در جلوی وسائل برش خاص قرار میگیرند، انجام گیرد. شاخههای درختان قطعشده نیز با استفاده از اره برقی بریده میشوند.
تنههای اصلاحشدهی درختان یا کندهها با استفاده از وسائل نقلیهی خاصی که مخصوص چوب کشی هستند، به محوطهی بارگیری آورده میشوند. سپس این کندهها تکهتکه شده و در کامیونها قرار میگیرند تا به کارخانه برسند.
آماده سازی کنده ها
در زمانی که به این کندهها نیاز میشود، آنها را به سمت دستگاه خاصی که مخصوص کندن پوستهی درخت است، هدایت میکنند. پوست درختان با استفاده از تیغه های تیزجدا میشوند.
کندههایی که پوستشان جدا شده، به سمت کارخانه هدایت میشوند. در آنجا ارههای دایروی وجود دارند که آنها را به تکههای ۱٫۳ متر و ۲٫۳متری تقسیم میکنند و در نهایت ورقههای استاندارد ۲٫۲ متری از این تکهها حاصل میشود.
تولید لایه
قبل از اینکه امکان برش لایه به وجود بیاید، میبایست کندههای آمادهشده از مرحلهی قبل را خیس کنیم تا چوب نرم شود. این کندهها میتوانند بخار داده شوند یا اینکه در آب داغ غوطهور شوند.
کندههای خیس شده به صورت یک به یک به سمت ماشین تراش انتقال داده میشوند. هنگامی که ماشین تراش کنده را به دور محور طولیاش میچرخاند، یک تیغ با طول کافی، لایه را با سرعت ۹۰ الی ۲۴۰ متر بر دقیقه از کنده جدا میکند. وقتی که قطر کنده به کمتر از ۱۵۰ میلیمتر رسید، دیگر قابلیت برش وجود ندارد و آن کنده از زیر دستگاه تراش خارج میشود و مورد بعدی جایگزین آن میگردد.
لایههای بلندی که از زیر ماشین تراش خارج میشوند، میتوانند بلافاصله پرداخته شده یا به صورت رول در میآیند. در هر مورد، فرایند بعدی شامل بریدن لایه به طولهای کوچکتر است که معمولآً آن را ابتدا به طول ۲٫۳۰ متر میبرند تا در نهایت، تخته سهلایی استاندارد ۲٫۲ متری حاصل شود.
سپس لایه های مختلف انبار شده و رتبهبندی میشوند. این کار میتواند به صورت دستی یا به صورت خودکار و با استفاده از اسکنرهای نوری انجام گیرد. بخشهای مرتبشده وارد یک خشککن میشوند تا از رطوبتشان کاسته شود و قبل از چسبکاری، رطوبتشان را از دست بدهند. اکثر کارخانههای تولید تخته چندلایی از خشککن مکانیکی استفاده میکنند که در آن قطعات به صورت مداوم از یک محفظهی حرارتدیده میگذرند. در برخی از خشککنها، جتهای پرسرعتی از هوای گرم بر روی سطح بهکار گرفته میشوند تا فرایند خشکشدن تسریع شود.
هنگامی که لایه های تخته سهلایی از خشککن بیرون آمدند، بر اساس رتبهشان انباشته میشوند. بخشهایی که عرضشان کمتر از استاندارد است، دارای ورقهای اضافی هستند که با چسب نواری یا چسب دیگر متصل میشوند تا امکان استفاده از قطعات در لایههای داخلی و جایی که استحکام و ظاهر اهمیت کمتری دارد، وجود داشته باشد.
این ورقهها در تختههای سهلایی تحت عنوان لایهی مرکزی و در تختههای پنجلایه در قالب لایه های میانی مورد استفاده قرار میگیرند و معمولاً طولی معادل ۱٫۳ متر دارند.
قرار دادن لایه ها در دستگاه پرس
وقتی که لایه های مناسب برای چسباندن برای تولید تخته سهلایی فراهم شدند، فرایند قراردادن آنها روی یکدیگر و چسباندنشان آغاز میشود. این کار میتواند به صورت دستی یا نیمهاتوماتیک و با استفاده از دستگاه انجام گیرد. در سادهترین حالت یعنی تختهی سهلایی، ورقهی پشت به صورت مسطح خوابانده شده و روی آن چسب ریخته میشود. سپس لایهی مرکزی روی سطح چسبخورده خوابانده شده و باز هم روی این لایه چسب ریخته میشود. درنهایت، ناحیهی جلویی بر روی ناحیهی مرکزی چسبخورده قرار میگیرد و این قطعه در کنار سایرین قرار میگیرد تا به زیر دستگاه پرس برود.
ورقههای چسبخورده زیر پرس داغ با چند مجرای مختلف قرار میگیرند.در هر دستگاه پرس میشود به صورت همزمان ۲۰-۴۰۰ ورقه را قرار داد که هر ورقه در قسمت جداگانهی مخصوص به خود قرار میگیرد. وقتی که تمامی ورقهها داخل پرس قرار داده شدند پرس آنها را با فشار ۷٫۶ الی ۱۳٫۸ بار روی یکدیگر فشار میدهد و به صورت همزمان، دمایی در محدودهی ۱۱۰ الی ۱۶۰ درجهی سانتیگراد روی آن وارد میشود. این فشار باعث میشود که تماس خوبی میان لایههای ورقه ایجاد شود و گرما نیز چسب را به نهایت استحکام خودش میرساند. پس از یک دورهی ۵ الی ۲۰ دقیقهای، پرس باز شده و ورق های چندلایی برداشته میشوند.
چندلایی ها تراشخورده از لبه هایش بریده میشوند که آن را به طول و عرض دلخواه و دقیق درآید . پس از بازرسی نهایی، هرگونه عیوب باقیمانده تعمیر میشوند.
برچسب مربوطه روی ورقههای نهایی الصاق میشود که این برچسبها اطلاعات لازم در زمینهی رتبه، کیفیت، نام کارخانه و سایر عوامل را در اختیار خریدار میگذارند. ورقههایی که دارای رتبهی یکسان هستند در کنار یکدیگر قرار گرفته، به انبار منتقل شده و منتظر ارسال به سمت مشتریان میمانند
کنترل کیفیت
تخته های چندلایی و سه لایی هم همانند تمامی چوبها، هیچوقت به حالت ایدهآل و بدون نقص نمیرسد. تمامی تخته سهلاها دارای عیوب خاصی هستند. تعداد و موقعیت این نقصانها میتوانند رتبهی تخته را مشخص کنند . و برای مصرف هر تخته چندلایی استانداردی خاص تعریف شده است این استانداردها نهتنها سیستم رتبهبندی تخته سهلایی و چندلایی را تعیین میکنند، بلکه معیار ساخت، عملکرد و کاربرد آن را نیز تعیین خواهند بود.
آینده
اگر چه تخته سهلایی به شکل بهینهای از درختها استفاده میکند (درواقع آن را از یکدیگر جدا کرده و بهنوعی دوباره روی یمدیگر میچسباند که این بار استحکام و کاربرد بیشتری داشته باشند)، اما هنوز مقدار زیادی از اتلاف ذاتی در فرایند تولید وجود دارد. در بسیاری از موارد، فقط حدود ۵۰-۷۵ درصد از حجم چوب مورد استفاده در درخت، به تخته سهلایی تبدیل میشود. به منظور بهبود این آمار، محصولات جدیدی در دست توسعه هستند.